Vrijwilligerswerk doen in het buitenland

Ben je klaar met je middelbare school of opleiding en zit je te denken aan een gap year om eens lekker te gaan reizen en eventueel ook je handen eens goed uit de mouwen te steken? Top, zeker doen! Maar let wel goed op: Helaas zijn niet alle 'aanbieders' van vrijwilligerswerk even betrouwbaar en ethisch verantwoord... Lees in deze blog de valkuilen en wat je kunt doen om echt bij te dragen.

Wat is 'Voluntourism'?

Voluntourism is het doen van vrijwilligerswerk tijdens je vakantie. Vaak gaat het hier om een korte periode van vrijwilligerswerk. Veel mensen helpen bijvoorbeeld bij de bouw van een nieuwe school, of zijn vrijwilliger in een weeshuis of verzorgen olifanten of andere dieren in een sanctuary. Niks mis mee zou je zeggen... Toch? Voluntourism is een enorme industrie geworden: locals spelen hier soms op in door bewust projecten te creëren en reizigers veel geld te laten betalen voor het vrijwilligerswerk dat ze willen doen.

Voluntourism geeft in zulke gevallen voornamelijk de vrijwilliger een goed gevoel over zijn of haar vakantie, terwijl de locals er niet op vooruitgaan. Hoe kun je dit voorkomen? Door goed te weten waar je naar moet kijken als je op zoek gaat naar vrijwilligersprojecten op verplaatsing.

Vrijwilligerswerk in weeshuizen

Vrijwilligers kiezen vaak voor een weeshuis om vrijwilligerswerk te doen. Je gaat dan bijvoorbeeld met de kinderen spelen zodat ze even niet aan hun situatie hoeven te denken. Regelmatig is het helaas zo dat deze weeskinderen helemaal geen wezen zijn! In sommige gevallen worden kinderen die wel ouders hebben gewoon van straat geplukt of brengen arme families een van de kinderen naar zo'n weeshuis, waar ze worden uitgebuit. Deze weeshuizen zijn speciaal opgericht om aan de vraag naar vrijwilligerswerk te kunnen voldoen... Een omgekeerde wereld!

Ook is het belangrijk te beseffen dat werken met kinderen voor een korte periode ook een emotioneel effect heeft op de kinderen die je wilt helpen. Ze raken aan je gehecht en als je dan weer vertrekt als je vrijwilligerswerk afgelopen is, is dat heftig voor ze.

Hoe kun je helpen?

Doe goed onderzoek naar de juiste organisatie voor vrijwilligerswerk met kinderen. Een verantwoordelijke organisatie vraagt je om een verklaring omtrent gedrag (VOG) en is geïnteresseerd in de pedagogische vaardigheden die jij hebt vanuit een opleiding. Heb je geen pedagogische achtergrond? Dan zul je vooral kunnen helpen met dingen waar de vaste werknemers niet aan toekomen, zoals klusjes rondom het gebouw of de school.

Vrijwilligerswerk met dieren

We weten ondertussen allemaal dat je beter niet op de rug van een olifant kunt zitten of op de foto kunt gaan met een vastgeketend, wild dier. Ook vrijwilligerswerk met dieren is helaas niet altijd even goed: sommige sanctuaries en dierenopvangverblijven lijken meer op een circusshow, wat niet ten goede komt van de dieren die ze zogenaamd proberen te helpen. Daarnaast worden dieren soms juist uit het wild weggehaald (zoals jonkies) zodat deze in een opvang geplaatst kunnen worden, om de stroom 'voluntourists' te behouden.

Hoe kun je helpen?

Bij de keuze om vrijwilligerswerk met dieren te doen, is het belangrijk om goed research te doen voordat je de keuze voor een sanctuary maakt. Kijk naar ervaringen van mensen die je zijn voorgegaan, de keurmerken die een organisatie heeft en hoe er met de dieren wordt omgegaan. Als het een verantwoorde organisatie is, zal je zeer weinig tijd met de dieren zelf doorbrengen, maar werk je bijvoorbeeld aan het verzamelen van data of aan het onderhoud van de verblijven.

Vrijwilligerswerk in een bouwproject

Helpen bij de bouw aan een nieuw schoolgebouw of een ziekenhuis? Klinkt fantastisch, maar vaak gaat dit in de praktijk heel anders. De impact van een bouwproject op de lokale gemeenschap is een complexe relatie. In sommige gevallen worden kennis en materialen die al aanwezig zijn in de gemeenschap geïmporteerd vanuit het buitenland. Of het bouwproject is niet ontstaan vanuit de wensen of behoeften van de gemeenschap. In zulke gevallen heeft jouw werk geen positieve impact.

Hoe kun je helpen?

Bij het zoeken van bouwprojecten voor vrijwilligers kun je op de volgende dingen letten. Ten eerste, hoe het bouwproject past binnen een groter plan om infrastructuur, watervoorziening of hygiëne te verbeteren voor de gemeenschap. Ten tweede, hoe het geld voor het bouwproject geïnvesteerd wordt. Zijn de bouwmaterialen gekocht van lokale industrieën? Is de lokale gemeenschap betrokken bij het bouwproject, bijvoorbeeld in de vorm van een kundige opzichter? Een goede organisatie kan en wil antwoord geven op deze vragen.

Wel of geen vrijwilligerswerk?

Natuurlijk kunnen we niet alle vrijwilligersprojecten over één kam scheren, maar zoals we hebben geprobeerd te laten zien, is het belangrijk om goed onderzoek te doen naar de organisatie en hun activiteiten voordat je een keuze maakt voor een vrijwilligersproject. Een goede organisatie is het liefst niet zo groot; zoek naar lokale, kleine organisaties waar het werk tot stand is gekomen in overleg met de locals, zodat het echt ten goede komt aan de gemeenschap.

De 3 vragen die je jezelf dus altijd moet stellen:

  • Wat kost het en waar gaat dat geld precies naartoe?
  • Hoe gaat de organisatie om met de locals en is het werk wat ze doen gewild/nodig?
  • Wat kan je als vrijwilliger bijdragen, wat zijn je taken en wat gebeurt er met die taken als jij weer vertrekt?

Heb jij tips of weet je een goede organisatie? Deel ze!